94
Ιστορικές
Καταγραφές
Καταγραφές
Ίδρυση της Μονής από τον Μέγα Θεοδόσιο.
Η ακριβής χρονολογία ιδρύσεως της Μονής Βατοπαιδίου δεν είναι γνωστή. Μία παράδοση αναφέρει ως ιδρυτή της τον Μέγα Κωνσταντίνο (361-363) και ακολούθως τον Μέγα Θεοδόσιο (379-395). Ωστόσο, ιστορικά στοιχεία φανερώνουν την επανίδρυσή της από τους Αδριανουπολίτες άρχοντες Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο κατόπιν προτροπής του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου. Πράγματι, το 985 είναι γνωστός ως ηγούμενός της κάποιος Νικόλαος, ενώ τα έτη 1020-1048 μαρτυρείται ένας διάδοχός του με το όνομα Αθανάσιος και το 1142 Αντώνιος. Με βάση αυτά τα ιστορικά στοιχεία, η επανίδρυσή της τοποθετείται μεταξύ των ετών 972 (έτος εκδόσεως του Τυπικού του Ιωάννη Τζιμισκή) και 985*.
4ος
αι
τέλος
τέλος
Ίδρυση του πρώτου μεγάλου κοινοβίου στο Άγιον Όρος (Μονή της Λαύρας) από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη.
10ος
αι.
962
962
‘Εκδοση του πρώτου αγιορειτικού Τυπικού από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Τζιμισκή.
10ος
αι.
972
972
‘Ιδρυση ή ανακαίνιση της Μονής Βατοπαιδίου.
10ος
αι.
972
972
Ίδρυση του τείχους στο βόρειο μέρος (παλιός περίβολος) μαζί με τις κάτω στάθμες του γωνιακού (ΒΔ) πύργου.
11ος
αι.
1000
1000
Αναφορά της Μονής Βατοπαιδίου μεταξύ των τριών μεγαλυτέρων μονών του Αγίου Ορους.
11ος
αι.
1010
1010
Απόκτηση του παλαιότερου γνωστού μετοχίου της Μονής (Προσφόριο).
11ος
αι.
αρχές
αρχές
Έκδοση του δεύτερου αγιορειτικού Τυπικού από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Η” Μονομάχο.
11ος
αι.
1045
1045
Παραχώρηση του πρώτου προνομίου προς την Μονή με χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα Νικηφόρου Βοτανιάτη.
11ος
αι.
1080
1080
Απόκτηση του βατοπαιδινού μετοχίου του Πρόβλακα.
12ος
αι.
1101
1101
Συνάντηση στην Μονή Βατοπαιδίου του αυτοκράτορα της Σερβίας Στεφάνου Νεμάνια (ως μοναχού Συμεών) και του υιού του Σάββα, βατοπαιδινού μοναχού (κατά κόσμον Ράστκο Νεμάνια).
12ος
αι.
1197
1197
Ίδρυση της Μονής Χιλανδαρίου από τους Βατοπαιδινούς Αγίους Συμεών και Σάββα.
12ος
αι.
1199
1199
α) ίδρυση του τείχους στο νότιο μέρος (επέκταση του περιβόλου) μαζί με τις κάτω στάθμες του πύργου Προδρόμου
β) υπερύψωση του τείχους στο βόρειο μέρος
γ) μεταφορά (?) της εισόδου της Μονής, δια μέσου της ισόγειας στάθμης του πύργου Προδρόμου
δ) πιθανή ίδρυση του προτειχίσματος (νερατζώνα)
12ος
αι.
τέλη
τέλη
Σύντομη κατάληψη του Αγίου Ορους από τους Λατίνους της Δ’ Σταυροφορίας.
13ος
αι.
1205
1205
Προσθήκη στο όνομα της Μονής του χαρακτηρισμού Βασιλική. Ο Ηγούμενός της υπογράφει ως ο Ηγούμενος της πρώτης Λαύρας του Αγίου Όρους.
13ος
αι.
1287
1287
Απόκτηση του μετοχίου του Αγίου Μάμαντος από το Βατοπαίδι. Επικύρωση της βατοπαιδινής περιουσίας στην Μακεδονία με χρυσόβουλλο του Ανδρονίκου Β’ του Παλαιολόγου.
14ος
αι.
1301
1301
Λεηλασία του Αγίου Ορους από τους Καταλανούς.
14ος
αι.
1307
1307
Μεγάλες δωρεές προς την Μονή από τον αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ’ Καντακουζηνό.
14ος
αι
μέσα
μέσα
Επικύρωση των βατοπαιδινών κτημάτων και προνομίων από τον Σέρβο ηγεμόνα Στέφανο Δουσάν που έχει καταλάβει το Άγιον Όρος.
14ος
αι.
1346
1346
Επικύρωση των κτημάτων και των προνομίων της Μονής από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Ε’ τον Παλαιολόγο.
14ος
αι.
1356
1356
Η Μονή Βατοπαιδίου καταλαμβάνει οριστικά την δεύτερη θέση στην αγιορειτική ιεραρχία.
14ος
αι.
1362
1362
Επιστροφή του Αγίου Όρους στην βυζαντινή κυριαρχία.
14ος
αι.
1371
1371
Πρώτη οθωμανική κατάκτηση στο Άγιον Όρος.
14ος
αι.
1383
1383
Έκδοση του τρίτου αγιορειτικού Τυπικού από τον Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο.
15ος
αι.
1406
1406
Αρχή της οριστικής οθωμανικής κυριαρχίας στο Άγιον Όρος.
15ος
αι.
1424
1424
Αναγνώριση των προνομίων της Μονής με φιρμάνι του σουλτάνου Μουράτ Β’.
15ος
αι.
1425
1425
Επίσκεψη στο Βατοπαίδι του Ιταλού περιηγητή Κυριακού του Αγκωνίτη.
15ος
αι.
1444
1444
Προσπάθεια της Μονής για επιστροφή στο κοινοβιακό σύστημα.
15ος
αι.
1449
1449
Η βατοπαιδινή αδελφότητα αριθμεί 330 μοναχούς.
15ος
αι.
1489
1489
Κατασκευή του αρσανά της Μονής με έξοδα του Ρουμάνου ηγεμόνα Στεφάνου.
15ος
αι.
1495
1495
α) ίδρυση του βορδοναρείου (μετέπειτα κρασαριού και νυν πωλητήριο) από τον Νεαγκόε Μπασσαράμπ
β) πιθανότατα οι επάλξεις στο τείχος του βόρειου μέρους
15ος
αι.
αρχές
αρχές
Κουρά του Αγίου Μαξίμου του επιλεγομένου Γραικού (μετέπειτα φωτιστού των Ρώσων) στην Μονή Βατοπαιδίου.
16ος
αι.
1505
1505
Κτίσθηκε ο ναός, το πρώτο κτίσμα της Μονής Γκόλια στην Ρουμανία. Αφιερώθηκε στην Μονή Βατοπαιδίου το 1606.
16ος
αι.
1564
1564
Δήμευση όλων των αγιορειτικών γαιών από τον σουλτάνο Σελίμ Β’ και εκ νέου εξαγορά τους από τις Μονές.
«Βακουφναμές»τῆς μονῆς
στόν ὁποῖο καταχωροῦνται
ὅλες οἱ κτήσεις της πού ἐντάχθηκαν
στό νεοϊδρυθέν βακούφι. 8-3-1569 (ἀρ. 27-2).
16ος
αι.
1569
1569
Αποτυχημένη προσπάθεια επιστροφής της Μονής στο κοινοβιακό σύστημα.
16ος
αι.
1574
1574
Επεμβάσεις στη βόρεια πλευρά του προτειχίσματος (νερατζώνα).
16ος
αι.
1575
1575
α) διαμόρφωση νέας εισόδου στη μονή με τη δημιουργία του διαβατικού στα βόρεια του πύργου Προδρόμου και το πορταρίκι του 1645
β) υπερύψωση του προτειχίσματος (νερατζώνα)
γ) οι ανώτερες στάθμες στον πυρήνα του πύργου Προδρόμου
δ) το πολυώροφο κτίριο «νοσοκομείου» (1654) στο εσωτερικό της ΒΔ γωνίας του περιβόλου, με το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου
17ος
αι.
1601
1601
Πρώτη μαρτυρία της Σκήτης του Αγίου Δημητρίου.
17ος
αι.
1628
1628
Αφιέρωση στο Βατοπαίδι της Μονής του Αγίου Δημητρίου Μαυρομόλου στο Γαλάτσι της Ρουμανίας.
17ος
αι.
1642
1642
Μεταφορά μεγάλου αριθμού χειρογράφων της Μονής στην Μόσχα από τον Ρώσο μοναχό Αρσένιο Σουχάνωφ.
17ος
αι.
1653
1653
Αγορά του κελλίου του Ξύστρη (μετέπειτα Σκήτης Αγίου Ανδρέου) από την Μονή Βατοπαιδίου.
17ος
αι.
1661
1661
Ο αριθμός των μοναχών της Μονής ανέρχεται σε 350.
17ος
αι.
1677
1677
Αφιέρωση στο Βατοπαίδι της Μονής Μύρα στην Ρουμανία.
17ος
αι.
1689
1689
Πρώτη μαρτυρία για ύπαρξη βιβλιοθήκης στην Μονή από τον περιηγητή Ιωάννη Κομνηνό.
17ος
αι.
1698
1698
α) επισκευές στον γωνιακό (ΒΔ) πύργο, 1708
β) κατασκευάζεται το γωνιακό (ΒΔ) μεγάλο σαχνισί (1782) και το παρεκκλήσι Αγίου Ανδρέα (1788)
γ) ίδρυση της παλιάς ΝΔ πτέρυγας, της επονομαζομένης «του Θεοφίλου» (περί το 1790) και του παρεκκλησίου Αγίας Ζώνης (1794)
δ) αναμόρφωση της τελευταίας στάθμης του πύργου του Προδρόμου
18ος
αι.
1708
1708
Πρώτη μαρτυρία για ύπαρξη αρχείου στην Μονή από τον Ρώσο περιηγητή Βασίλειο Barskij.
18ος
αι.
1744
1744
‘Iδρυση της Αθωνιάδος Ακαδημίας από τους Βατοπαιδινούς.
18ος
αι.
1748
1748
Σύνταξη του καταστατικού της Σκήτης του Αγίου Δημητρίου.
18ος
αι.
1752
1752
Ανέγερση νέου ναού στο κελλίο του Ξύστρη, αφιερωμένου στον Απόστολο Ανδρέα.
18ος
αι.
1768
1768
Έκδοση του αγιορειτικού Τυπικού από τον πατριάρχη Γαβριήλ Δ’.
18ος
αι.
1783
1783
Ανοικοδόμηση της σημερινής τράπεζας της Μονής με έξοδα του σκευοφύλακα Φιλοθέου.
18ος
αι.
1785
1785
Μεγάλη οικονομική ενίσχυση της Μονής από τον Σωφρόνιο Ειρηνουπόλεως.
18ος
αι.
1786
1786
Κατασκευή του ξυλόγλυπτου τέμπλου του καθολικού της Μονής με έξοδα του σκευοφύλακα Φιλοθέου.
18ος
αι.
1788
1788
Η απογραφή αυτού του έτους αναφέρει στο Βατοπαίδι 234 μοναχούς.
19ος
αι.
1808
1808
Διακοπή της λειτουργίας της Αθωνιάδος Ακαδημίας.
19ος
αι.
1809
1809
Κατασκευάζεται το παρεκκλήσι του Προδρόμου.
19ος
αι.
1812
1812
Απόφαση μετατροπής της Μονής σε κοινόβιο, η οποία δεν εφαρμόζεται. Ξέσπασμα και καταστολή της επαναστάσεως στην Μακεδονία. Σύληση μέρους των θησαυρών της Μονής από τους Τούρκους.
19ος
αι.
1821
1821
Αποχώρηση των Τούρκων από το Άγιον Όρος.
19ος
αι.
1830
1830
Επίσκεψη του Αγγλου ευγενούς R. Curzon στο Βατοπαίδι.
19ος
αι.
1837
1837
Ανακάλυψη του λειψάνου του Αγίου Ευδοκίμου του Νεοφανούς στο κοιμητήριο της Μονής.
19ος
αι.
1840
1840
Κλοπή χειρογράφων της Μονής από τον Μηνά Μηνωΐδη.
19ος
αι.
1841
1841
Κλοπή χειρογράφων της Μονής από τον Μηνά Μηνωΐδη.
19ος
αι.
1841
1841
Παραχώρηση του κελλίου του Ξύστρη από το Βατοπαίδι σε Ρώσους μοναχούς.
19ος
αι.
1842
1842
Ανακήρυξη του κελλίου του Ξύστρη σε Σκήτη (Σκήτη του Αγίου Ανδρέου).
19ος
αι.
1849
1849
Οι παλιότερες γνωστές φωτογραφίες στη μονή (de Caranza).
19ος
αι.
1853
1853
Καίγεται η πτέρυγα «του Θεοφίλου».
19ος
αι.
1854
1854
Δωρεά του Ανανία Βατοπαιδινού προς το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
19ος
αι.
1859
1859
Κατασκευή της νέας ΝΔ πτέρυγας.
19ος
αι.
1863
1863
Δήμευση των βατοπαιδινών μετοχίων στην Ρουμανία.
19ος
αι.
1863
1863
Μεταφορά της βιβλιοθήκης της Μονής στον πύργο της Παναγίας.
19ος
αι.
1867
1867
Ίδρυση σχολείου εντός της Μονής Βατοπαιδίου.
19ος
αι.
1870
1870
Καίγονται όροφοι στο βόρειο μέρος της νέας ΝΔ πτέρυγας.
19ος
αι.
1882
1882
Νέα υπερύψωση του προτειχίσματος (νερατζώνα) στα βόρεια του προπύλου εισόδου της Μονής.
19ος
αι.
1887
1887
Aνακατασκευή των καμένων ορόφων σε νεοκλασσικό σχέδιο.
19ος
αι.
1890
1890
Διάνοιξη νέας εισόδου στη μονή (1896) και διαμόρφωση του αρχονταρικίου στην ανώτερη στάθμη του κτιρίου της ΒΔ γωνίας.
19ος
αι.
τέλη
τέλη
Εγκαίνια του νέου κυριακού της Σκήτης του Αγίου Ανδρέου.
20ος
αι.
1900
1900
Μεταφορά του αρχείου της Μονής στον πύργο της Παναγίας.
20ος
αι.
1901
1901
Ο αριθμός των Βατοπαιδινών ανέρχεται σε 966.
20ος
αι.
1903
1903
Αγορά του μετοχίου του Σοφουλάρ από την Μονή.
20ος
αι.
1905
1905
Απελευθέρωση του Αγίου Όρους από τον ελληνικό στρατό.
20ος
αι.
1912
1912
Κατασκευάζεται η κτιστή σκάλα ανόδου στο αρχονταρίκι στην ανώτερη στάθμη του κτιρίου της ΒΔ γωνίας.
20ος
αι.
1916
1916
Οκτωβριανή Επανάσταση. Απώλεια των βατοπαιδινών μετοχίων στην Ρωσία.
20ος
αι.
1917
1917
Σταδιακή παραχώρηση των βατοπαιδινών μετοχίων στην Μακεδονία σε πρόσφυγες.
20ος
αι.
1922
1922
Ψήφιση του ισχύοντος Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Ορους.
20ος
αι.
1926
1926
Διοργάνωση στην Μονή Βατοπαιδίου των πρώτων συναντήσεων της Διορθοδόξου Επιτροπής.
20ος
αι.
1930
1930
Το Βατοπαίδι αριθμεί 127 μοναχούς.
20ος
αι.
1961
1961
Εγκατάσταση νέας αδελφότητος στο Βατοπαίδι και υιοθέτηση του κοινοβιακού συστήματος.
20ος
αι.
1990
1990
Ανακάλυψη των αγίων λειψάνων των τριών νέων κτιτόρων της Μονής (Νικολάου, Αθανασίου και Αντωνίου) κατά την διάρκεια ανασκαφής εντός του καθολικού.
20ος
αι.
1992
1992
Εργασίες αποκατάστασης της Δυτικής Πτέρυγας.
20ος
αι.
1995
1995
Ανασκαφές πέριξ του καθολικού (οι οποίες συνεχίζονται) και ανακάλυψη παλαιοχριστιανικού ναού.
21ος
αι.
2001
2001
Αποκατάσταση στεγών και όψεων του Καθολικού και συντήρηση τοιχογραφιών.
21ος
αι.
2019
2019
Αποκατάσταση της Τράπεζας και αρχαιολογική ανασκαφή εντός αυτής.
21ος
αι.
2022
2022
Προσωρινή μεταφορά συλλογών παλαιάς βιβλιοθήκης σε νέους χώρους για την αποκατάσταση του Πύργου της Παναγίας – Βιβλιοθήκης.
21ος
αι.
2023
2023
Αποκατάσταση Πύργου Παναγίας και αρχαιολογική ανασκαφή εντός αυτού.
21ος
αι.
2024
2024
